پروتز کاشت حلزون شنواي(CI)  که در چندين دهه اخير بطور فزاينده اي مورد استقبال قرار گرفته است نحوه برخورد و درمان بيماران با کاهش شنوايي را متحول کرده است .اين پروتز در مواردي که اختلال در حلزون وسلول هاي حساس مويي آن باشد کاربرد دارد و مستقيماً دندريت عصب شنوايي (زوج 8) را تحريک مي کند، و مي دانيم که اين گروه شايعترين فرم کاهش شنوايي هاي حسي عصبي (SNHL) هستند.  واضح است اگر کاهش شنوايي مرتبط به آسيب عصب 8 يا مراکز بالاتر باشد اين نوع پروتز بي فايده است.

در ابتدا اين پروتز فقط در بالغين به کار مي رفت ولي از دهه 90 استفاده از آن در کاهش شنوايي مادرزادي هم مرسوم شده است و سن کاشت تا يک سالگي پائين آمده است و هم اکنون  بيشترين کاشت حلزون در اين گروه سني انجام مي شود .

بررسي ها نشان مي دهند در کاهش شنوايي هاي مادرزادي صرف نظر از علت آن در صورت عدم اصلاح، بدليل فقدان پيام هاي ورودي شنوايي (Auditory luput) با گذشت زمان دژنرسانس در مسيرهاي عصبي و در محل سيناپس ها واقع مي شود که سبب تحليل رفتن جسم سلولي نرون هاي شنوايي مي شود. بنابراين تشخيص زود هنگام ( از راه برنامه هاي فراگير غربالگري ) مورد توصيه اکيد مي باشد.

علت کاهش شنوايي در اطفال متفاوت است . بيش از نيمي از موارد (حدود 60% )کاهش شنوايي ارثي است و در 40% موارد اکستابي مي باشد .

انواع ارثي خود به فرم هاي سندرميک (همراه با علايم ساير ارگان ها ) و غير سندرميک ( کاهش شنوايي ايزوله ) و همچنين فرم هاي مغلوب و غالب تقسيم مي شوند . فرم هاي اکتسابي ناشي از عفونت ها ، حوادث پري ناتال ، هيپر بيلي روبينمي ، تروما و..... مي باشند.

بررسي هاي جامع نشان مي دهند که علي رغم آنکه در ابتدا به نظر مي رسد اين پروتز گران قيمت وهزينه بر است ولي با لحاظ کردن هزينه هايي که يک کودک ناشنوا به خانواده وجامعه در طول زندگي خود تحميل مي کند استفاده از CI مقروم به صرفه است .

پروتز کاشت حلزون :

در حال حاضر در تمام دنيا سه شرکت اصلي ومعتبر سازنده پروتز کاشت حلزون وجود دارند که رقابت اين شرکت ها سبب ارتقاي کيفي پروتزها و ايجاد قابليت هاي بهتر با توان پردازش بالاتر گفتار شده است واين جريان ادامه دار است .

اين سه شرکت فعال عبارتند از:  Nucleus (که مقر آن در استراليا است )، کلاريون ( که مقر آن در امريکا است ) و MED-EL (که مقر آن اطريش است ). هر يک از اين پروتزها ويژگي هاي خاص خود را دارند ونمي توان قضاوت نمود که يک پروتز برتري کامل نسبت به ديگري دارد .

در ايران هم از هر سه نوع پروتز کاشت شده است ونتايج قابل قبول داشته است. نکته مهم هنگام انتخاب
امکانات سرويس دهي و خدمات اين پروتزها است که هم اکنون اين امر در کشور توسط يک کميته مرکزي زير نظر وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکي کنترل و تصميم گيري  مي شود.

اما هر پروتز دو بخش دارد : بخش داخلي (شامل رشته الکترودي که وارد حلزون مي شود و بخش گيرنده وتحريک کننده که زير پوست سر قرار داده مي شود ) و بخش خارجي (شامل ميکروفون که گيرنده امواج صوتي است، پردازشگر که در واقع کامپيوتر اصلي و آناليز کننده اطلاعات است وآنتن که در سطح پوست از طريق مگنت در مجاورت بخش داخلي قرار گرفته و وظيفه انتقال اطلاعات را به عهده دارد.

رشته الکترودي که وارد حلزون مي شود تحريک کننده الياف عصب 8 مي باشد. در گذشته اين تحريک در يک نقطه انجام مي شد، ولي در پروتزهاي جديد اين محل تا 25 نقطه افزايش يافته است که اصطلاحاً دستگاه 25 کاناله گفته مي شود. هدف از افزايش تعداد کانال ها آن است که تاحد امکان به فيزيو لوژي نرمال کوکلئا و Tonotopisity  آن و پراکندگي فرکانسي نزديک شويم . پژوهش ها براي افزايش بيشتر کانال ها در جريان است.

نکته ديگري از نظر فيزيولوژيک اهميت دارد آن است که هرچه پردازش محيطي تر واقع شود نتيجه بدست آمده از نظر آستانه ها، ميزان درک و تواني هاي ارتباطي بيمار بهتر خواهد بود. نتيجه آن که سمعک معمولي بهتر از پروتز حلزون) (CI است و پروتز حلزون بهتر پروتز ساقه مغز (ABI) است  وکاربرد CI و ABI فقط در موارد خاص و استثنايي که ذيلاً اشاره مي شود است.

انتخاب کانديد مناسب براي کاشت حلزون :

انتخاب کانديدهاي اين پروتز امروزه براساس کرايترياي معتبر بين المللي انجام مي شود که در بالغين آستانه متوسط PTA بالاي dB 70 (بدون سمعک )و ميزان درک جملات زير 50% (با سمعک )مبنا است و در اطفال آستانه بالاي dB90  مورد نظر است. در مورد اطفال سن اهميت دارد : يک تا دوسالگي بهترين سن است وبا افزايش آن ميزان موفقيت  پروتز درارتقاي  تکاملي کودک کمتر مي شود.

علاوه بر معيار فوق عدم وجود آسيب عصب 8 يا آسيب هاي سانترال شنوايي ضروري است . کليه داوطلبين بايد يک دوره 6-3 ماه توانبخشي با سمعک را بگذرانند وميزان بهبودي وپيشرفت آنها بدقت ثبت شود.

نکته مهم ديگر در اين خصوص انتظار بيمار يا والدين کودک از کاشت مي باشد . بايد انتظار آنان واقع بينانه باشد و جلسات مشاوره متعدد قبل از عمل داشته باشند. توضيحات علمي کافي داده شود وتصورات وشنيده هاي نادرست قبلي براي ايشان توضيح داده شود . قبل از عمل بررسي هاي کامل فيزيکي ژنرال ، اتولوژيک ، اديولوژيک و سايکونرولوژيک انجام مي شود ، تمام بيماران HRCT استخوان تمپورال دارند و در موارد لازم MRI هم گرفته  مي شود.

عمل جراحي کاشت حلزون :

اين عمل تقريباً مشابه جراحي ماستوئيد است ، دسترسي به کوکلئا از راه فاسيال ريس انجام مي شود و بستري هم در روي جمجمه براي بخش گيرنده وتحريک کننده تراشيده مي شود. انسيزيون جراحي همان برش پست اوريکولر مشابه ساير اعمال جراحي گوش است و بيمار روز بعد از عمل قابل ترخيص است.

نتيجه کاشت حلزون :

در بالغين که دچار مشکل کاهش شنوايي بصورت پت لينگوال شده اند نتايج بسيار خوب است و به زندگي معمول خود بر مي گردند، مي توانند درک جملات بدون لب خواني داشته باشند و در مکالمات تلفني هم مشکل کمي دارند ، حتي برخي از آنها از موسيقي هم لذت مي برند.

در اطفال نتايج بدست آمده بستگي به سن کودک در هنگام جراحي دارد مثلاً اگر زير دوسالگي کاشت انجام شود انتظار آن است که کودک بتواند به مدرسه معمولي با کمک اندکي برود، کلام کودک توسط افراد غريبه قابل فهم باشد وبه راحتي بتواند با ساير کودکان ارتباط برقرار کند، توانايي هاي کسب شده با تاخير در سن جراحي کاشت کمتر مي شوند به نحوي که مثلاً اگر جراحي بالاي 6 سال انجام شود وابستگي کودک به اشارات بينايي براي درک کلام باقي مي ماند ، بهبود در درک و توليد کلام واضح است ولي در تست هاOpen set  محدوديت نتايج بارز مي باشد.

اميد است که با بکارگيري صحيح تکنولوژي جديد بتوان، مشکل کم شنوايي بيماران را به مناسب ترين روش اصلاح نمائيم .